Przemoc psychiczna – w pracy, w szkole i w domu

30 grudnia 2019

Autor: Marta Komorowska

Z przemocą jest niestety tak, że przyzwyczajamy się do niej, stopniowo odwrażliwiamy się i nie protestujemy przeciwko niej. Niejako przyzwyczajmy się i tolerujemy to, że w naszym domu czy miejscu pracy na porządku dziennym jest zwracanie się do siebie podniesionym głosem, wulgarnie, opryskliwie lub lekceważąco. Może dlatego, że nie mamy już siły protestować, może jest nam głupio upominać kolegę z pracy lub może straciliśmy nadzieję, że będzie inaczej lub po prostu sami nie potrafimy inaczej się komunikować.

Przemoc jest wszechobecna w naszych relacjach, miejscach pracy, domach, szkołach czy w mediach. Niepokojące są wszelkie analizy, które pokazują, jak dużo dzieci w szkołach doświadcza przemocy. Ostatnie badanie PISA pokazują na przykład, że 15% nastolatków w polskich szkołach co najmniej kilka razy w miesiącu (sic!) doświadcza jakiejś formy prześladowania w szkole. Wiemy z poprzednich analiz, że przemocy najczęściej doświadczają uczniowie klas 4 – 6, a zwłaszcza te dzieci, które są biedniejsze od reszty i którym rodzice nie dają wsparcia.

Przemoc oznacza brak szacunku do siebie nawzajem i jest naruszeniem granic drugiej osoby. Najczęściej sięgamy po nią, bo nie mamy umiejętności by inaczej rozwiązywać sporne kwestie, czujemy się bezradni, lecz nie chcemy okazać słabości.  Przemoc daje złudne poczucie sprawstwa i siły. Wiele osób, które stosują przemoc psychiczną – nie jest tego świadoma, a sprzeciw innych ludzi traktuje jako przejaw nadwrażliwości lub nieposłuszeństwa (jak w przypadku dzieci). Przemoc jest nieuczciwa, rani, niszczy więzi, oddala i zniechęca ludzi do siebie. Dzieci, które doświadczają przemocy psychicznej w domu zapadają na depresję i mają myśli samobójcze.

Przemoc psychiczna może przyjmować bardzo wiele różnych, trudno uchwytnych form. Poniżej przedstawiono niektóre przykłady takiego rodzaju przemocy, lecz lista ta nie opisuje wszystkich możliwych zachowań przemocowych. Przemocą psychiczną może być każde zachowanie, co do którego Ty lub ktokolwiek inny ma wątpliwości, czy nią nie jest.

Najczęściej spotykane formy przemocy psychicznej

  • wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia
  • karanie przez odmowę uczuć, szacunku, zainteresowania (nie pocałuję dziecka na dobranoc tak jak zwykle, bo było dziś „niegrzeczne”),
  • obrażanie się na kogoś i  nie odzywanie się do niego
  • karanie dzieci za okazywanie złości, za płacz, za okazywanie strachu
  • stała krytyka,
  • bagatelizowanie osiągnięć, wyolbrzymianie porażek,
  • wmawianie choroby psychicznej,
  • izolacja społeczna (kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami),
  • domaganie się bezwzględnego posłuszeństwa („nie obchodzi mnie to, co myślisz, masz zrobić co ci karzę”)
  • ograniczanie snu i pożywienia,
  • degradacja słowna (wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie),
  • stosowanie gróźb, szantaż
  • nastawianie rodziny i znajomych przeciwko komuś,
  • stałe nachodzenie w domu i w pracy,
  • narzucanie swego towarzystwa,
  • rozpuszczanie plotek i pomówień,
  • stałe telefonowanie, wysyłanie sms-ów, e-maili,
  • składanie nieprawdziwych skarg na policji, do administracji osiedla, władz uczelni itp.,
  • przechwytywanie numerów telefonów, adresów, kontaktów itp.,
  • czytanie cudzej korespondencji, e-maili, sms-ów, billingów,
  • umieszczanie cudzych zdjęć w Internecie bez zgody tej osoby
  • śledzenie i prześladowanie w Internecie,
  • zdobywanie danych o osobie bez jej zgody,
  • przeglądanie zawartości komputera, szuflad, toreb i innych rzeczy osobistych,
  • wywoływanie poczucia winy,
  • zaniedbanie samego siebie w stopniu budzącym odrazę,
  • grożenie rozwodem, odejściem, zrobieniem sobie lub komuś krzywdy
  • umyślne stawianie niewykonalnych zadań,

Kategorie tego wpisu


Relacje